Teröre karşı uluslararası koalisyon liderliğinde, farklı güçlerin katılmasıyla, Suriye ve Irak’ta IŞİD’e karşı yürütülen savaş, örgütün yenilgisiyle ve hilafetin ilan edildiği toprakların kontrolünü kaybetmesiyle sonuçlandı. Buna rağmen örgüt sınırlı ve aralıklı şekilde olsa bile, hala şiddetli saldırılar düzenlemekten vazgeçmiyor.

Bunu örneği, 3 Ocak’ta Suriye Resmi Haber Ajansı (SANA) tarafından duyurulduğu gibi yeni yılın başında terör örgütü bir askeri nakliye otobüsüne operasyon düzenledi. Saldırı sonucunda 5 Suriyeli asker öldü, 20 asker de yaralandı.

SANA haber ajansının iddiada bulunduğu gibi, Ürdün-Irak-Suriye sınır üçgeninde yer alan ve ABD güçleri tarafından kontrol edilen El-Tanf bölgesinden başlayarak bazı silahlı gruplar tarafından Deyrizor ve Palmira’yı bağlayan yolda nakliye araçlarını hedefe alan saldırılar tekrarlanıyor.

Suriye’de IŞİD’e karşı savaştan sonra terör saldırılarının yoğunluğu

Aynı bağlamda Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin aktardığına dayanarak ‘’ Humus’un doğu kırsalı ile Deyrizor’un doğu kırsalı arasındaki idari sınırında yer alan T2 VE T3 petrol pompa istasyonlarının yakınlarında IŞİD tarafından makinalı tüfeklerle düzenlen ve birkaç araçtan oluşan bir askeri konvoyu hedef alan tuzağın sonucunda Suriye ordusu ve 5.kolordu saflarında 9 ölü ve 15 yaralı kaydedildi’’ 

Aynı gözlemevine göre 24 Mart 2019 ile 3 Ocak 2022 arasında geçen sürede Suriye düzenli güçleri ve ona bağlı milisler saflarında Deyrizor kırsalında, Rakka, Humus, Süveyda, Hama ve Halep’te IŞİD’in düzenlediği saldırı, patlama ve pusular sonucunda 1625 can kaybı yaşanmıştır.

Bu rakamın anlamı – gözlemevinin istatikleri doğruysa- Suriye’de IŞİD’e karşı düzenlenen savaşa rağmen örgüt 2021 yılı son 8 ayında ayılık 24 Suriyeli vatandaşın ölümüne neden oldu. Maddi zararı ve olumsuz psikolojik etkileri göze almasak bile, bu rakam can kaybı oranının büyüklüğünü gösteriyor.   

Diğer yanda bu rakamlar, Suriye ve Irak’ta IŞİD’e karşı savaşın, örgütün bitmesiyle sonuçlandığına dair iddia ve resmî açıklamalarla beraber yaratılan rahatlama ve iyimserlik dalgasının tersini gösteriyor. Aynı zamanda bu rakamlar, terör örgütleriyle çatışmanın geleceği, uluslararası ve bölgesel güçlerin bu çatışmaya ne katacaklarına dair yeniden düşünmeye yol açıyor. Örgütün hedefleri, düzenlediği operasyonların belli olay ve zamanlamalarla bağlı olup olmadığı, teröre karşı uluslararası koalisyon ve komşu ülkelerin örgütü etkisiz hale getirmekte ne kadar etkili rol alacaklarıyla ilgili sorular ortaya çıkarıyor.

 IŞİD’in saldırılarının amaçları

Bölgede IŞİD’e karşı savaşın eski ivmesine dönebileceğiyle ilgili Al-Hal Net’e konuşan Ürdün’de yer alan Üçüncü Yol Stratejik Danışma Merkezi genel müdürü Ömer el-Reddad’a göre uluslararası koalisyonun Fırat’ın doğusundaki IŞİD noktalarına düzenlediği operasyonlar ve lideri Ebu Bekir El-Bağdadi’yi öldürmesiyle beraber Suriye kırsalında örgütün operasyonlarının durmasından sonra, IŞİD’in Suriye düzenli güçlerinin bazı kesimlerine karşı düzenlediği saldırıların amacı sahada kendi varlığını kanıtlamaktır. 

El-Reddad şunu vurguladı: son terör saldırıları Suriye arenasında yaşanan ilerlemeden uzak değil. İlerleme dediğimizde Suriye mutabakat atmosferi, Türkiye’nin Kürtlere karşı hamleleri, Afganistan ve Irak’tan çekildikten sonra Amerika’nın Suriye doğusundan çekilme olasılığını kast ediyoruz.

Avrupalı Terörle Mücadele Araştırma Merkezi başkanı Iraklı güvenlik uzmanı Dr. Casim Mohammed IŞİD’e karşı savaşı yürüten tarafların Suriye çölünde yayılan örgütü ortadan kaldırma kabiliyetine dair pek iyimser bakmamakta. Al-Hal Net’e yaptığı yorumda şöyle konuştu: Suriye çölünün topoğrafyasının zorluğu sebebiyle, örgütün orada ortadan kaldırılması zor bir görevdir, IŞİD o bölgeyi operasyonlar düzenlemek için bir başlangıç noktası olarak tanımlayabilir. Yeni terör saldırıları düzenlemek için örgütün ellinde yeterince silah ve cephane olması, durumu daha karmaşık bir hale getiriyor.

Suriye’de IŞİD’e karşı savaşla ilgili farklı tarafların yaklaşımı

Bu dönemde, ABD liderliğinde uluslararası koalisyonun yanı sıra Rusya ve Ürdün gibi komşu ülkeler IŞİD’e karşı savaşta ve operasyonlarını sınırlandırmayı beceremiyorlar mı diye bir soru öne çıkmaktadır.

ABD rolüne gelirsek, ABD meselelerinde uzmanlaşmış siyasi analist Beşşar Cerrar’in Al-Hal Net’e yaptığı açıklamada şunları aktardı: ABD’nin eski Suriye Büyükelçisi Robert Ford ’tan ABD’nin Suriye’den çekilmesinin kaçınılmazlığı, ülkenin kuzey ve doğusunda kurulan öz yönetimin yok olacağına dair dikkat çekici bir açıklama vardı. Bu açıklamanın taşıdığı anlam ABD başkanı Joe Biden yönetiminin, örgütün temel varlığı yok edildikten sonra, IŞİD’le mücadele meselesini yerel güçlere aktarmaktır. Bu aktarma, IŞİD’e karşı savaş çabalarını koordine etmek yolunda Suriye Demokratik Güçleri ile Suriye düzenli güçleri arasında diyaloğu kolaylaştırabilir. Çünkü bilindiği üzere askeri diyalog her zaman siyasilerin diyaloğunun önünü açıyor.

Ürdün’ün tutumuyla ilgili konuşan Ömer el-Reddad: Ürdün Suriye’ye komşu bir ülke olarak, uluslararası koalisyona doğrudan katılarak veya Ürdün makamlarının Şam yönetimine açılmasından sonra Suriye ile ilişkileri yoluyla, Suriye’de terörle mücadele çabalarına ciddi katkısı olabilir.

Rusya’nın yaklaşımına gelirken, Casim Muhammed: Suriye düzenli güçlerini desteklemek amacıyla Rusya tarafından IŞİD mevkilerini hedef alan hava saldırılarına rağmen Rusya’nın IŞİD’e karşı savaşa kattığı çaba yetersiz ve etkisiz sayılıyor.

Bu karmaşık tabloya bakarak, aşırılık yanlısı örgütün boyutlandırıldığı ve bölgede hayati alanlara teşkil ettiği tehlikeyi sınırlandırılmasına rağmen IŞİD’e karşı savaş meselesinin bitmiş sayılmadığı anlaşılıyor. Ciddi anlamda güç ve kabiliyet kaybeden örgütle mücadele etmek herhangi bir siyasi mutabakat konu olmaya ve Suriye veya Ortadoğu’da güç dengesini yeniden düzenleme planlarında önemli bir konu olarak yer almaya devam edecek.