ABD – İsrail ilişkileri bu dönemde en kötü günlerinden geçmektedir. Bunun asıl nedeni farklı meselelerin yanı sıra İran nükleer programıdır.

Viyana müzakerelerinin yeniden başlamasıyla eş zamanlı olarak İran nükleer meselesine yaklaşım şekliyle ilgili vizyon farklılığından dolayı son zamanlarda ABD ile İsrail arasındaki ilişkilerde ciddi bir kriz yaşanıyor.

İsrailli gazete Yediot Aharonot’un aktardığına göre İran nükleer programıyla ilişkin yapılan müzakereleri bir an önce durdurmak amacıyla İsrail ABD’yi zorlamaktadır.

Aynı gazete ABD’nin üst düzey İsrailli yetkililere nükleer müzakereleri bağlamında beklenmeyen bir adım atılmaması için uyarı mesajları gönderdiğini açıklamıştı.

ABD – İsrail ilişkileri gerçekten etkileniyor mu?

İran Politikaları Analiz Arap Forumu’nda araştırmacı Muhammed Hayiri Al-Hal Net’e şöyle konuştu: ABD ile İsrail arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi ufukta görülmeyen bir ihtimaldir. Ama yaşanan farklılıkların doğasına bakarak, ABD’nin İran ile bir anlaşmaya varılması adına çalıştığı anlaşılıyor.

Araştırmacı Hayiri’nin işaret ettiğine göre İsrail’in Balistik sistem ve İran’ın bölgedeki rolünden kaynaklanan korku ve endişelerini ciddiye alma konusunda itirazları vardır ve söz konusu bu iki meselenin İran tarafından yeni anlaşmada yer almasına izin verilmemektedir.

Şimdiye kadar İran ile 4+1 grubu arasında düzenlenen yedi oturum sonucunda hiçbir ön anlaşmaya varılmamış. Ama ABD mutlaka İsrail’in güvenliğini göz önüne alacaktır.

İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlandıracak sıkı bir anlaşmaya varılması yönünde İsrail’den Washington’a yapılan baskılar, ABD ile İsrail arasında anlaşmazlık yaşandığının göstergesidir. Tahran ile müzakere yapan takım bu boyuta varmaya çalışırken İrandan bir ret yanıtı almaktadır. İran’ın bu olumsuz yaklaşımı İsrail’i ciddi şekilde endişelendiriyor, dolasıyla Tel Aviv tarafından İran’ın nükleer imkanlarını vurmakla ilgili tehditler duyuluyor.

İsrail tırmanışı

ABD dışişleri bakanı Antony Blinken ile yaptığı telefon görüşmesi esnasında İsrail başbakanı Naftali Benet, Tahran ile nükleer müzakereyi acilen durdurmasını istedi, çünkü bakış açısına göre İran’ın yaptıkları şantajdan başka bir şey değildir.

‘’şimdi daha fazla baskı yapmak ve İran gibi isyancı bir ülkeyi ödüllenmemek zamanıdır.’’

Benet aynı zamanda İran nükleer programını durdurmak için büyük ülkeleri ciddi ve sıkı aksiyonlar almaya çağırdı.

Kendi tarafından MOSSAD başkanı David Barnea İran’a tehditte bulundu ve 2 Aralık’ta yaptığı bir konuşmada ‘’ biz alarmdayız ve İran’ın nükleer silaha sahip olmasına asla izin vermeyeceğiz’’ ifadesini kullandı.

İran Uranyum zenginleştiriyor

Amerika’nın bir raporuna göre geçtiğimiz iki haftada İsrail, ABD yönetimi ve birçok müttefik Avrupa ülkeleriyle İran’ın %90 saflık oranıyla uranyum zenginleştirmek için son teknik adımları atdığına dair istihbarat bilgileri paylaşımında bulundu.

Access sitesi tarafından yayınlanan raporun işaret ettiğine göre bu orana ulaşmış bir zenginleştirme İran’ın atom bombası üretmesine yol açar.

Geçtiğimiz günlerde İsrail başbakanı bir açıklamada şunları aktarmıştı: nükleer programını tartışmadan önce İran yaptırımları hafifletmeye dair kendi koşullarını dayatmaya çalışırken, diğer yandan gelişmiş santrifüjleri ile uranyumu zenginleştirmeye devam ediyor.

Benet aktardığı bu bilgiyi, geçtiğimiz çarşamba günü Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın yayınlanan raporuna dayandırdı. Bu rapor İran’ın Fordo yeraltı tesisinde gelişmiş santrifüjlerle %20 saflıkta zenginleştirmeye başladığını doğruladı.