Taliban’ın iktidarı ele geçirmesiyle Afganistan’da oluşan yeni sahne bazı ülkelerin yararına olabilir. Hangi ülkeler diye sorularsa, cihatçı gruplara(hareketlere) ev sahipliği yapan veya doğrudan olmasa bile bu grupları destekleyen ülkeler için, yaşanan durum faydalı olabilir. Aynı zamanda bazı ülkeler “Türkiye gibi” çekilen Amerika sonrası Afganistan’da rol sahibi olmaya çalıştı.

İsrailli gazete The Jerusalem Post raporuna göre Taliban’ın yükselişinden en çok yararlanan ülkeler listesinde; Katar, Rusya, Çin, Pakistan, Türkiye ve İran yer alıyor. Bu ülkelerden her birine diğerlerinden farklı şekilde yararı oluyor.

Katar ve Türkiye İslami gruplarlar ile mevcut bağlantıları ve aşırı sağ İslamcı hareketleri desteklemeleri nedeniyle Taliban’ın iktidarı ele geçirmesinden yararlanacaklar.

Irak’tan Amerika’nın çekilmesini hep isteyen İran, Afganistan’da çıkan kaosu kullanarak Irak’ta amaçladığına ulaşmaya çalışacak.

Öte yanda Suriye arenasında Türkiye, Rusya ve İran ile iş birliği kurarak, Amerika’yı çekilme konusunda ikna etme yönünde çalışacak. Çünkü adı geçen üç ülke Amerika’nın bölgeden çekilmesinin gerektiği konuda aynı düşünceyi sahipler.

Taliban’ın uluslararası toplum tarafından tanınması

Son yıllarda Taliban tarafından gelen heyetleri ağırlayan Rusya ve Çin, iletişim kanalları kurmak ve Taliban’ı yeni bir yönetim olarak tanımak için çalışmaktalar.

İsrailli gazetenin belirttiğine göre; bu adım Birleşmiş Milletler Güvenlik Konsey’inde büyük önem taşıyor çünkü böylece Taliban daha geniş tanınma elde etmek amacıyla ihtiyacı olan uluslararası nüfuzu sağlamış olacak.

Rusya Büyükelçiliği güvenliğini sağlamak için Afganistan’da Rus büyükelçisi Demitry Gernov ile Rusya’da yasaklı grup sayılan Taliban’ın koordinatörü arasında gerçekleşen toplantı, Rusya tarafından Taliban’ın tanınmasına başlangıç olabilir.

Dolasıyla Washington’dan desteklenen Afganistan yönetiminin erken düşüşüyle Rusya, güney kanadı da dahil olmak üzere Orta Asya’nın güvenliğini sağlamış olacak.

Durumun bütünlüğüne bakılırsa, İsrailli rapora dayanarak, Afganistan’daki kaosun yayılması istenmeyen bir durumdur. Böylece Moskova Pekin, İslamabad, Ankara ve Tahran ile Taliban’ı kontrol altına almak ve iktidara istikrarlı bir şekilde ulaşmasını sağlamak amacıyla iş birliği içinde bulunacak.

Çıkarları paylaşmak

Bahsi geçen tüm ülkelerin ortak çıkarları var. ABD’nin bölgeden çekilmesi yanı sıra, bu ülkeler Afganistan yoluyla akabilecek enerji ve maden kaynaklarını paylaşmakta gönüllüler.

İsrailli gazete bunu vurgulayarak devam etti; bu ülkeler farklı ideolojik gündemlere sahipler. Türkiye, Pakistan ve Katar’ın dünyaya yönelik aşırı sağcı İslami bakış açıları var ve İsalmofobi karşısına durmak adına İslami bir ticaret sistemi ve televizyon programlarıyla ilgili yeni kavramlar üzerine Malezya ve hatta İran ile çalışmak istediler.

Türkiye ile Katar Müslüman Kardeşleri destekleyen bir eksen oluştururken, Çin ve Rusya’nın uluslararası arenada Taliban’ın iktidara ulaşmasını kullanmaya dair başka düşünceleri var.

---