Son dönmede Erbil ile Bağdat arasındaki tartışmalı bölgelerde (Irak güçleri ile Kürt Peşmerge güçleri arasındaki bölünme alanı) IŞİD tarafından Irak güvenlik güçlerine ve sivillere yönelik düzenlenen saldırılar tekrarlanmaktadır. 

Bu saldırıların en şiddetlisi Diyala iline bağlı Elazim ilçesinde bulunan Irak ordusuna ait bir noktaya yönelik saldırıdır. Saldırı 11 askerin öldürülmesiyle sonuçlandı. Ayrıca örgüt Kerkük, Salah el-Din Ninova illerinde ayrı saldırılar düzenlemişti.

Suriye Demokratik Güçleri tarafından kontrol edilen Suriye’nin Haseke kentindeki Geweran cezaevine yönelik örgütün başlattığı geniş çaplı operasyondan sonra Irak’ta düzenlenen bu saldırılar daha endişe ve korku yaratmaya başladı ve birçok insan örgütün planlarına, Suriye ve Irak’ta operasyonlarını genişletmek niyetine dair soru işaretleri koymaya başladılar. 

IŞİD’li mahkumların firarı ve Irak’ta IŞİD saldırılarının tırmanışı

Haseke’de yaşanan olaylardan sonra güvenlik alanında uzmanların çoğu Irak güvenlik güçlerini, içinde IŞİD’lilerin bulunduğu cezaevlerinin etrafındaki konuşlanmalarını daha da arttırmaya çağırdı. Başkent Bağdat’ın kuzeyinde yer alan Taji cezaevi, Zikar ilinde bulunan el-Hut cezaevi ve Ninova’daki el-Feyseliye cezaevi başta olmak üzere örgütün büyük liderlerinin bulunduğu cezaevleri IŞİD’in saldırılar düzenleyerek  hedef listesinde yer alma ihtimalleri yüksek yerlerdir.

Iraklı Milletvekili Mehma Halil’in açıkladığına göre Haseke’de bulunan Geweran cezaevinde yaklaşık 3000 Iraklı tutuklu bulunuyor. Bunların kaçış planı başarılı olursa ilk varış noktaları kesinlikle farklı Irak şehirleri olacak. Dolasıyla bu aşamada güvenlik güçlerinin payına düşen en önemli görev kendi ihtiyat ve dikkat seviyelerini yükseltmektir. 

Halil, Irak’ta 2013’te IŞİD saldırıları şiddetlendiğinde yaşan aynı senaryonun tekrarlanmasını önlemek adına, Irak güçlerini önleyici saldırılar düzenlemeye ve Suriye ile sınır hattı boyunca keşif güçleri konuşlandırılmaya çağırdı. 

Al-Hal Net’e yaptığı konuşmada Halil: Suriye’ye yakın bir konumda yer aldığı için Ninova tehdit altında olan bölgelerin en başında geliyor. Görüldüğü gibi IŞİD’in düzenlediği operasyonlar genellikle bu ilde yoğun oluyor. Bu durum Uluslararası Koalisyondan destek alarak IŞİD unsurlarının konuşlandırıldığı çöl bölgelerine hava saldırıları düzenlemeyi gerektiriyor. 

IŞİD 2013’te başkent Bağdat’ın batısında yer alan Irak güçleri tarafından tutulan Ebu Gureyb cezaevinde en büyük esir kaçaklığını gerçekleştirdi. Bu olaydan bir yıldan daha az bir süre sonra IŞİD birkaç ili hedef alarak Irak’ta en şiddetli saldırısını başlattı. Sonuçta Irak’ın üçte birini kendi kontrolüne alabildi. Irak güçleri terörle mücadele uluslararası koalisyonun yardımıyla aylarca süren şiddetli çatışmalardan sonra örgütün kontrol ettiği şehirleri kurtardı, ancak unutulmamalı ki o sırada binlerce can kaybı ve bazı şehirlerin nerdeyse tamamen yok olmasına şahit olundu. Buna rağmen Irak’ta IŞİD saldırıları durmadı. IŞİD, Ninova, Kerkük ve Diyala başta olmak üzere farklı Irak illerinde saldırılar düzenlemeye devam etti.

 Cezaevleri, IŞİD’in hedefi olacak mı?

Irak’ta en önemlisi Musul’un sol yakasında bulunan El-feyseliye cezaevi başta olmak üzere bir dizi büyük cezaevleri bulunuyor. Eski Milletvekili Hüseyin Nermo’ya göre bir yerleşim bölgesinde yer alan söz konusu cezaevi siviller için büyük bir tehdit ve risk kaynağıdır, aynı zamanda mahkumları kaçırmak açısından örgüt için önemli bir fırsat temsil ediyor. 

Al-Hal Net’e yaptığı konuşmayı sürdüren Nermo: IŞİD, mahkumları kaçırmak için plan yapıyor. Olursa en büyüğü El-feyseliye cezaevinde gerçekleştirecek. Cezaevinin konumundan dolayı firar eden IŞİD’liler siviller arasında dağılığında kontrol sağlamak büyük zorluk yaratacak. Durum, açık bölgelerde yer alan cezaevleri için aynı değil. Güvenlik güçlerinin firar eden mahkumları kontrol etmesi kolaydır, hatta onları havadan hedef alma fırsatı bulunmaktadır.

Konuşmasını sonlandıran Nermo: içinde 4000’den fazla IŞİD’li mahkûmun bulunduğu El-feyseliye cezaevinde her tür kaçaklığı önlemek için cezaevinin başka bir konuma taşınması veya şehrin idari sınırları dışında yeni bir bina inşa edilmesi için defalarca çağrıda bulunduk.

 Bahsetmeye değer ki 2017’nin yazında Irak silahlı kuvvetleri tarafından Ninova’nın tamamen IŞİD’den temizlendiği duyurulmuştu. Sonraki aşamada Irak’ta IŞİD’ın saldırılarını önlemek amacıyla güvenlik güçleri ve istihbarat tarafından örgütün unsurlarına yönelik geniş çaplı bir tutuklama operasyonu başlatılmıştı.

IŞİD, tartışmalı bölgeleri kendi lehine kullanıyor

Irak Kürdistan Bölgesi Peşmerge Bakanlığı Genel Sekreteri Cebbar el-Yawer’e göre Irak Hükümeti ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasında Diyala’da bulunan Hanekin ilçesinden Suriye sınırında Duhok’ta bulunan Sehile ilçesine kadar uzanan tartışmalı bölgeler IŞİD tarafından hedefe alınan en önemli bölgelerden biridir.

Al-Hal Net ile konuşma yapan yetkili ‘’Irak ordusu ile Peşmerge arasında 40 kilometre derinlik ve 20 kilometre uzunluğunda hiçbir askeri gücün olmadığı bir bölge bulunmakta ve orada güvenlik açısından birçok boşluklar vardır.

‘’IŞİD kendi üyelerini hazırlayarak, silahlarını depolayarak, bazı dağlık bölgelerde eğitim vererek Diyala, Ninova, Kerkük ve Selahettin eyaletlerine yönelik operasyon düzenlemek için bahsettiğimiz boşluklardan yararlanıyor’’.

Yawer Irak’ta IŞİD’in saldırılara karşı uluslararası koalisyona ve ABD güçlerine duyulan ihtiyacı vurguladı. Çünkü bu güçlerin yokluğu hava sahasında ve istihbarat açısında büyük bir boşluk yaratacak. Bilindiği üzere örgütün kısmen eski gücünü kazanmasından sonra, bir çekilme olursa boşluktan faydalanması dolayısıyla saldırılarına daha fazla şahit olabiliriz.

Irak anayasasının 140. maddesine göre Hanekin’den Sincar’a kadar uzanan bölgeye ‘Erbil ile Bağdat arasında tartışmalı bölge’ denir. Bu bölgede yönetimin kaderiyle ilgili sorunlar bir referandum yoluyla çözülür.

IŞİD’in saldırıları ile Irak’ta kabine üzerine olan anlaşmazlık arasındaki bağ

Askeri Uzman Ayad el-Tufan’ın vurguladığına göre Irak’ta IŞİD yine ön plana çıktı. Yeni kabinenin kurulmasıyla ilgili ortaya çıkan anlaşmazlık sonucunda yaşanan siyasi tartışmalardan yararlanarak IŞİD’in saldırılarının sayısında artış yaşanabilir.

Al-Hal Net’e yaptığı konuşmanın sonunda askeri uzman şunları aktardı: IŞİD varlığının yarattığı tehdidi önlemek için Suriye ile sınır hattımızda ve örgüt liderlerinin bulundukları cezaevlerinin yakınlarında ilave güçler yerleştirilmelidir, bununla beraber Irak ordusu ile Kürt Peşmerge güçleri arasında güçlü bir işbirliği sağlanmalıdır. 

Geçtiğimiz ekim ayında İran yanlısı partiler tarafından sonuçları kabul edilmeyen erken seçimden sonra yeni hükümeti kurumak konusunda önde gelen siyasi partiler hala zorlu müzakere ve manevralar içinden çıkamamış haldeler. Devam eden bu anlaşmazlık ve siyasi çatışmaların IŞİD’e saldırıları artırma fırsatı sunabileceğine dair halk arasında korku ve endişe büyüyor.